کد مطلب:2098 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:9

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چه كنيم تا دعايمان مستجاب شود و به آرزويمان برسيم؟ من يك آرزوي چندين ساله دارم و فكر مي كنم كه خيلي معقولانه است اما گويا خدا به حرف ما توجه نمي كند! لطفاً راهنمايي كنيد؟

دعا در معناي عام به هر گونه طلب و حاجتي گفته مي شود. روح انسان و ساختار وجودي اش با دعا و طلب و درخواست عجين است. دعا غذاي روح است. همان طور كه طعام و ميوه غذاي جسم است. انسان چون موجودي معلول و ممكن است و از دو بُعد جسم و روح تكوين يافته، پس از دو جهت محتاج است و در طلب خواسته و حاجت خويش بر مي آيد.

انسان مدعو(ميهمان) و خالق هستي داعي(صاحب خانه) است. خداوند انسان را به سوي خود مي خواند و به او وعدة استجابت مي دهد. خدا به پيامبرش مي گويد: و هنگامي كه بندگان من از تو دربارة من سؤال كنند، (بگو:) من نزديكم! دعاي دعا كننده را هنگامي كه مرا مي خواند، پاسخ مي گويم، پس بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان بياورند تا راه يابند(و به مقصد برسند).1

خدا نزديك است يعني از هر شنونده اي شنونده تر است. او بر احوال بندگانش آگاه است. خدا در پايان آيه دو شرط اساسي براي استجابت دعا ذكر مي كند:

1- دعوت مرا بپذيرند،

2- و به من ايمان آورند.2

آيا هر دعايي به استجابت مي رسد و شرايط استجابت دعا چيست؟

انسان نبايد از يك نكته اساسي غافل باشدو آن نكته مربوط به اصل زندگي او است كه اين دنا جاي قرار نيست و هر چه هست، در سراي ديگر مي باشد. انسان به اين دنيا مي آيد تا با عقل و شعور و فطرتي كه خدا به او داده، از گذر سخت و طاقت فرساي امتحانات الهي سربلند عبود كرده، پاك و منزه به سراي ابدي وارد شود. پس چنين موجودي احتياج دارد كه با دعاي خويش آن چه را به صلاح او است درخواست كند و اگر از زندگي دنيا و احتياجات آن سؤال مي كند بايد به گونه اي باشد كه او را دچار غرور نكند.

انسان در دو هنگام و وقت خدا را مي خواند:

1- وقتي كه مضطر شد و دستش از تمام اسباب مادي قطع شود، مثلاً سوار كشتي شده و هنگام طوفان، ناخود آگاه در پي نيرويي مي گردد كه او را از اين وضع نجات دهد كه آن نيرو خدا است، پس چنين شخصي در حال اضطرار از اسباب مادي مأيوس شده است.

2- اما انسان هاي عالي مقام بدون قرار گرفتن در حالت اضطرار، با خدا راز و نياز مي كنند. اين هر دو حالت از انسان دعا است اما فاصله و ارزش هر كدام بسيار زياد است.

3- بسياري از انسان ها فرق بين دعا و آرزو را نمي دانند و بسياري از آرزوها را دعا و حاجت مي پندارند و بعد از درخواست، بدون درنگ در انتظار پاسخ مثبت از سوي خدا هستند. معلوم مي شود بسياري از دعاهاي انسان اصولاً دعا نيست بلكه آرزوي دور و درازي است.

4- دعايي به اجابت مي رسد كه از شرايط خاصي برخوردار باشد. بهتر است در اين باره از اميرمؤمنان(س) حديثي نقل كنيم. شخصي نزد اميرمؤمنان علي(ع) از عدم استجابت دعايش شكايت كرد و گفت: با اين كه خدا فرمود دعا كنيد، اجابت مي كنم، چرا دعا مي كنيم و به اجابت نمي رسد؟! امام فرمود: قلب و فكر شما در هشت چيز خيانت كرده (به همين دليل دعايتان مستجاب نمي شود):

1- شما خدا را شناخته، اما حق او را ادا نكرده ايد. به همين دليل شناخت شما سودي به حالتان نداشت.

2- شما به فرستادة او ايمان آورده، سپس با سنتش به مخالفت برخاسته ايد. ثمرة ايمان شما كجا است؟!

3- كتاب او را خوانده، ولي به آن عمل نكرده ايد. گفتيد: شنيديم و اطاعت كرديم، سپس به مخالفت برخاستيد.

4- مي گوييد از مجازات و كيفر خدا مي ترسيد، اما همواره كارهايي مي كنيد كه شما را به آن نزديك مي كند.

5- مي گوييد به پاداش الهي علاقه داريد، اما همواره كاري انجام مي دهيد كه شما را از آن دور مي كند.

6- نعمت خدا را مي خوريد و حق شكر او را ادا نمي كنيد.

7- به شما دستور داده دشمن شيطان باشيد ... اما عملاً با او مخالفت نمي كنيد.

8- شما عيوب مردم را نصب العين خود ساخته و عيوب خود را پشت سر افكنده ايد... چگونه انتظار داريد دعايتان به اجابت برسد؟!3

پس وعدة خداوند به اجابت دعا يك وعدة مشروط است، نه مطلق.

در هر حال نااميدي از استحابت دعا گناه بزرگي به شمار مي آيد. انسان بايد بين دعا و آرزو فرق قائل شود و اگر از خدا چيزي مي خواهد آن را در قالب كلّي و فراگير قرار دهد، مثلاً مرد يا زني از خدا مي خواهد كه فلان شخص همسرش شود. اين دعا گرچه امر خوبي است، ولي از كجا معلوم آن شخص دعاي ديگري براي خود نكرده باشد؟ اصولاً چنين وصلتي به صلاح است؟ پس مي بايست سمت و سوي حاجت خود را اين گونه تصوير كند كه: خدايا! خير دنيا و آخرت و نير همسري شايسته نصيب من بكن.

هيچ گاه تصور نكنيد كه خدا اصلاً به حرف ما توجه نمي كند. قرآن مي فرمايد: و ما به او(انسان) از رگ قلبش نزديك تريم.4 پس خدا حرف ما را مي شنود و به حاجت ما آگاه است اما گاهي به دليل مشكلات خودمان،حاجت برآورده نمي شود و گاهي به خاطر مصلحت است و گاهي به دليل نرسيدن زمان اجابت و بالاخره در بعضي از مواقع، دعا در سراي ابدي برآورده مي شود.

انسان تا به مقام تسليم و رضا نرسد و به تقدير خدا خشنود نشود، همواره طلبكار و مدّعي باقي خواهد ماند.





1 بقره (2) آية 186.

2 همان.

3 تفسير نمونه، ج1، ص 645.

4 ق (50) آية 16.